Việt Nam, một trong những quốc gia đang phát triển nhanh chóng về kinh tế và công nghệ, đã có những động thái quan trọng để đẩy mạnh ngành công nghiệp bán dẫn. Trong bối cảnh các cuộc cách mạng công nghiệp đang diễn ra khắp thế giới, việc phát triển mạnh mẽ ngành công nghiệp bán dẫn là một lựa chọn chiến lược của đất nước.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi vào chi tiết về việc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn ở Việt Nam, từ những chính sách của Chính phủ cho đến những thách thức và cơ hội đang đứng trước đất nước. Chúng ta cũng sẽ xem xét các yếu tố quan trọng trong việc xây dựng một nguồn nhân lực phục vụ cho ngành công nghiệp bán dẫn, đồng thời cũng đưa ra những kết luận và nhận định về tầm quan trọng của việc phát triển ngành này đối với sự nghiệp công nghiệp hóa và chuyển đổi số của Việt Nam.
1. Tầm quan trọng của công nghiệp bán dẫn trong chuyển đổi số
Như Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh, chuyển đổi số là yêu cầu khách quan và lựa chọn chiến lược của mọi quốc gia hiện nay, không chỉ riêng Việt Nam. Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra với tốc độ vượt bậc, các quốc gia trên thế giới đang cùng nhau đẩy mạnh việc xây dựng một nền kinh tế số, sử dụng các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, blockchain, internet vạn vật (IoT) và đặc biệt là công nghệ bán dẫn.
Công nghiệp bán dẫn là lĩnh vực sản xuất các linh kiện điện tử, từ chip máy tính cho đến thiết bị điện tử thông minh, điện thoại, laptop… Các sản phẩm này là cơ sở quan trọng để xây dựng một cơ sở hạ tầng kỹ thuật số và đẩy mạnh các ứng dụng công nghệ mới. Nói một cách khác, không có công nghiệp bán dẫn thì cuộc cách mạng số không thể diễn ra.
Với việc đưa công nghiệp bán dẫn vào tầm ngắm của chiến lược chuyển đổi số, Việt Nam đã đặt mục tiêu trở thành một trong những quốc gia sản xuất chip hàng đầu trong khu vực Đông Nam Á. Tại Hội nghị về phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp bán dẫn diễn ra vào tháng 4/2021, Thủ tướng Chính phủ đã nhấn mạnh rằng “ngành công nghiệp bán dẫn có vai trò quan trọng trong chuyển đổi số của Việt Nam”. Và để đạt được mục tiêu này, việc xây dựng một nguồn nhân lực chất lượng và đủ năng lực là điều cần thiết.
1.1. Trách nhiệm của Chính phủ trong việc phát triển công nghiệp bán dẫn
Trong bối cảnh Việt Nam đang chuyển mình từ một nền kinh tế nông nghiệp sang một nền kinh tế công nghiệp, chính phủ đã và đang nỗ lực để tạo ra những bước tiến quan trọng trong việc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.
Đầu tiên, Chính phủ đã có những chính sách hỗ trợ và khuyến khích các doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Từ năm 2014, Chính phủ đã ban hành chiến lược quốc gia về công nghiệp bán dẫn với mục tiêu đưa ngành này trở thành lĩnh vực sản xuất chủ lực của nền kinh tế Việt Nam vào năm 2020. Cùng với đó, các chương trình đào tạo và nghiên cứu cũng được đầu tư và đẩy mạnh nhằm nâng cao năng lực và chất lượng của nguồn nhân lực trong ngành bán dẫn.
Ngoài ra, để thu hút các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đầu tư vào Việt Nam, Chính phủ cũng đã và đang tiến hành đàm phán và ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA) với nhiều quốc gia, trong đó có các đối tác lớn trong ngành công nghiệp bán dẫn như Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan. Điều này không chỉ giúp đưa các sản phẩm công nghệ tiên tiến vào Việt Nam mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc hợp tác và chuyển giao công nghệ.
1.2. Sự xuất hiện của những doanh nghiệp công nghệ hàng đầu trong nước
Ngoài việc thu hút đầu tư từ các tập đoàn công nghệ nổi tiếng thế giới, Việt Nam cũng đã và đang có những bước tiến quan trọng trong việc phát triển các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu trong nước.
Hiện nay, Viettel và FPT là hai tập đoàn công nghệ hàng đầu của Việt Nam và cả hai đều có sự hiện diện mạnh mẽ trong ngành bán dẫn. Viettel hiện đang sở hữu hai công ty con là Công ty TNHH Viettel IC Design và Công ty TNHH Công nghệ Viettel (VTI) – đơn vị chuyên sản xuất chip cho thiết bị di động của tập đoàn. Trong khi đó, FPT cũng đã thành lập Công ty TNHH FPT Silicon với mục tiêu trở thành một trong những đơn vị sản xuất chip hàng đầu tại Việt Nam.
Ngoài ra, VinSmart – công ty con của Tập đoàn Vingroup cũng đã và đang tiến hành nghiên cứu và sản xuất các loại chip nhằm phục vụ cho việc sản xuất điện thoại thông minh. Điều này chứng tỏ rằng Việt Nam đang có những bước tiến quan trọng để tham gia vào cuộc chơi của ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu.
2. Thách thức và cơ hội trong việc phát triển công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam
Như đã đề cập ở trên, việc phát triển mạnh mẽ ngành công nghiệp bán dẫn là một lựa chọn chiến lược của Việt Nam, nhưng để đạt được mục tiêu này, đất nước sẽ cần phải đối mặt với những thách thức và khó khăn.
2.1. Không chỉ đơn thuần là sản xuất
Một trong những thách thức lớn nhất đối với ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam là việc không chỉ đơn thuần là sản xuất linh kiện điện tử, mà còn phải phát triển các sản phẩm công nghệ cao hơn như chip, vi mạch và các thiết bị thông minh.
Hiện nay, Việt Nam còn đang bị lệ thuộc vào nhập khẩu linh kiện điện tử từ các quốc gia khác, trong đó có Trung Quốc. Điều này khiến đất nước đang gặp khó khăn trong việc đảm bảo nguồn cung cho các công ty sản xuất tại Việt Nam. Nếu không giải quyết được vấn đề này, ngành công nghiệp bán dẫn sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị tụt lại so với các quốc gia khác trong khu vực.
Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để Việt Nam tiến tới một giai đoạn mới trong việc phát triển ngành bán dẫn. Nếu có thể xây dựng được một chuỗi cung ứng linh hoạt và đa dạng hơn, Việt Nam sẽ có thể trở thành một trong những nước sản xuất linh kiện điện tử hàng đầu trong khu vực, thậm chí là toàn cầu.
2.2. Không chỉ đơn thuần là nguồn nhân lực
Với việc đưa công nghiệp bán dẫn vào tầm ngắm của chiến lược chuyển đổi số, Việt Nam sẽ cần phải xây dựng một nguồn nhân lực chất lượng và đủ năng lực để phục vụ cho ngành này. Tuy nhiên, điều này không chỉ đơn giản là việc đào tạo thêm các kỹ sư và công nhân có chuyên môn trong ngành bán dẫn.
Một trong những khó khăn hiện tại của ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam là thiếu hụt nhân lực có trình độ cao và kỹ năng quản lý, đặc biệt là trong việc nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới. Nếu không có được những chuyên gia và nhà quản lý có trình độ và kinh nghiệm đủ để dẫn dắt ngành công nghiệp bán dẫn, sẽ rất khó để đạt được mục tiêu trở thành một nhà sản xuất chip hàng đầu.
Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ cũng đã và đang tạo ra những chương trình đào tạo và thu hút các chuyên gia, nhà quản lý từ các nước có nền công nghệ phát triển. Điển hình là chương trình đào tạo kỹ sư công nghệ bán dẫn (VLSI) do Đại học Bách Khoa Hà Nội phối hợp với trường Đại học Teknologi Malaysia tổ chức, nhằ
2. Thách thức và cơ hội trong việc phát triển công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam
Việc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam không chỉ mang lại cơ hội mà còn đem theo những thách thức đáng kể. Dưới đây là một số điểm cần được xem xét để hiểu rõ hơn về bối cảnh này.
2.1. Không chỉ đơn thuần là sản xuất
Một trong những thách thức lớn nhất đối với ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam là việc không chỉ đơn thuần là sản xuất linh kiện điện tử, mà còn phải phát triển các sản phẩm công nghệ cao hơn như chip, vi mạch và các thiết bị thông minh.
Hiện nay, Việt Nam còn đang bị lệ thuộc vào nhập khẩu linh kiện điện tử từ các quốc gia khác, trong đó có Trung Quốc. Điều này khiến đất nước đang gặp khó khăn trong việc đảm bảo nguồn cung cho các công ty sản xuất tại Việt Nam. Nếu không giải quyết được vấn đề này, ngành công nghiệp bán dẫn sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị tụt lại so với các quốc gia khác trong khu vực.
Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để Việt Nam tiến tới một giai đoạn mới trong việc phát triển ngành bán dẫn. Nếu có thể xây dựng được một chuỗi cung ứng linh hoạt và đa dạng hơn, Việt Nam sẽ có thể trở thành một trong những nước sản xuất linh kiện điện tử hàng đầu trong khu vực, thậm chí là toàn cầu.
2.2. Không chỉ đơn thuần là nguồn nhân lực
Với việc đưa công nghiệp bán dẫn vào tầm ngắm của chiến lược chuyển đổi số, Việt Nam sẽ cần phải xây dựng một nguồn nhân lực chất lượng và đủ năng lực để phục vụ cho ngành này. Tuy nhiên, điều này không chỉ đơn giản là việc đào tạo thêm các kỹ sư và công nhân có chuyên môn trong ngành bán dẫn.
Một trong những khó khăn hiện tại của ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam là thiếu hụt nhân lực có trình độ cao và kỹ năng quản lý, đặc biệt là trong việc nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới. Nếu không có được những chuyên gia và nhà quản lý có trình độ và kinh nghiệm đủ để dẫn dắt ngành công nghiệp bán dẫn, sẽ rất khó để đạt được mục tiêu trở thành một nhà sản xuất chip hàng đầu.
Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ cũng đã và đang tạo ra những chương trình đào tạo và thu hút các chuyên gia, nhà quản lý từ các nước có nền công nghệ phát triển. Điển hình là chương trình đào tạo kỹ sư công nghệ bán dẫn (VLSI) do Đại học Bách Khoa Hà Nội phối hợp với trường Đại học Teknologi Malaysia tổ chức, nhằngày nay, Viettel và FPT là hai tập đoàn công nghệ hàng đầu của Việt Nam và cả hai đều có sự hiện diện mạnh mẽ trong ngành bán dẫn. Viettel hiện đang sở hữu hai công ty con là Công ty TNHH Viettel IC Design và Công ty TNHH Công nghệ Viettel (VTI) – đơn vị chuyên sản xuất chip cho thiết bị di động của tập đoàn. Trong khi đó, FPT cũng đã thành lập Công ty TNHH FPT Silicon với mục tiêu trở thành một trong những đơn vị sản xuất chip hàng đầu tại Việt Nam.
Ngoài ra, VinSmart – công ty con của Tập đoàn Vingroup cũng đã và đang tiến hành nghiên cứu và sản xuất các loại chip nhằm phục vụ cho việc sản xuất điện thoại thông minh. Điều này chứng tỏ rằng Việt Nam đang có những bước tiến quan trọng để tham gia vào cuộc chơi của ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu.
1.3. Sự hỗ trợ từ Chính phủ và các chính sách ưu đãi
Để thúc đẩy phát triển của ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam, Chính phủ đã và đang áp dụng nhiều chính sách hỗ trợ và ưu đãi đặc biệt.
1.3.1. Chính sách thuế ưu đãi
Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách thuế ưu đãi nhằm khuyến khích đầu tư vào ngành công nghiệp bán dẫn. Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này thường được hưởng mức thuế thấp, đặc biệt là đối với việc nhập khẩu nguyên liệu và thiết bị sản xuất.
Bên cạnh đó, việc miễn thuế hoặc giảm thuế đối với việc xuất khẩu sản phẩm công nghệ cũng là một lợi thế lớn giúp các doanh nghiệp tăng cường cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
1.3.2. Hỗ trợ về đất đai và cơ sở hạ tầng
Chính phủ cũng đã có những chính sách hỗ trợ về việc cung cấp đất đai và xây dựng cơ sở hạ tầng cho các doanh nghiệp hoạt động trong ngành công nghiệp bán dẫn. Điều này giúp giảm bớt áp lực tài chính ban đầu đối với các doanh nghiệp mới, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho họ phát triển sản xuất.
1.3.3. Chính sách đầu tư và hợp tác quốc tế
Việt Nam không ngừng mở cửa và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào ngành công nghiệp bán dẫn. Đồng thời, Chính phủ cũng đã và đang tiến hành đàm phán và ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA) với nhiều quốc gia, trong đó có các đối tác lớn trong ngành công nghiệp bán dẫn như Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan. Điều này không chỉ giúp đưa các sản phẩm công nghệ tiên tiến vào Việt Nam mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc hợp tác và chuyển giao công nghệ.
Kết luận
Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt trên thị trường công nghệ toàn cầu, việc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam không chỉ là một lựa chọn mà còn là cần thiết để đất nước bước vào thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chuyển đổi số. Với sự hỗ trợ từ Chính phủ, sự xuất hiện của các tập đoàn công nghệ hàng đầu cùng với sự đầu tư và hợp tác quốc tế, ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam đang có cơ hội phát triển mạnh mẽ trong tương lai.
Bài viết tham khảo nội dung từ dangcongsan.vn
